Geçmişle yüzleşmekten öğrenmek istiyoruz

Bayan Kavemann, komisyonun görevleri tam olarak nedir ve neleri başarmak istiyor?

Görevimiz geriye bakmak ve geçmişle yüzleşmeyi ileri taşımak. Bunun için Federal Almanya Cumhuriyeti ve Doğu Almanya'da 1949'dan itibaren yaşanan her türlü cinsel çocuk istismarını araştırıyoruz. Nelerin yanlış gittiğini toplumsal anlamda görünür kılmak istiyoruz. Hangi haksızlıklar yapılmış, hangi acılara neden olunmuş ve bu acılar tüm yaşam boyunca hangi sonuçları doğurmuş. Bu nedenle belirli toplumsal alanlara bakıyoruz, örneğin yetiştirme yurtları, kiliseler veya okullar. Bu kurumlara geçmişleriyle yüzleşmeleri konusunda ikazda bulunuyoruz. Aile üyeleri tarafından cinselleştirilmiş şiddet konularını da araştırıyoruz. Mağdurların çıkarı adına olanları görünür kılıyoruz. Hedefimiz, onların seslerinin daha gür çıkmasını sağlamak.

Mağdurların hikayelerini anlatmaları için onlara hangi imkanları sunuyorsunuz?

Mağdurların yanında aile üyeleri, eğitmenler veya terapistler gibi o döneme şahit olan kişiler de gizli bir dinleme oturumuna katılabilir veya yazılı bir belgeyle bize başvurabilir. İnsanlar hangi yolu seçeceklerini tamamen kendi başlarına karar veriyor.

İnsanlar hangi yollarla bir dinleme için başvuruda bulunabilir?

İlk temas ofisimiz üzerinden gerçekleşiyor. Orada uzmanlar dinlemenin nasıl gerçekleştirildiği, insanların ne kadar korunduğu ve dinlemenin nerede yapılacağı gibi soruları cevaplıyor. Biz komisyondaki yedi fahri üyeyiz. Tüm dinlemeleri bizim yapmamız mümkün değil. Bu nedenle federal bölgede 20 dinleme görevlimiz var. Böylece mağdurların gideceği yolu kısaltmış oluyoruz. Dinlemeye katılan avukatlar bir gizlilik beyanı imzalıyor. Biz de onlarla birlikte dinlemeye katılıyoruz.

Geçmişle yüzleşmekten ve onların hikayelerinden öğrenmek istiyoruz. Geriye dönüp bakmak, günümüz ve gelecek için bize bir zemin oluşturmalıdır.

Mağduru kendi hikayesini paylaşmaya ne itiyor?

Yaşananları resmi bir makamla paylaşmaya dair güçlü bir istek söz konusu. Bu, özel alanda paylaşmaktan farklı bir seviye. Yani bu aslında yaşananları resmileştirme şekli. Bazılarında başka yerde anlatması mümkün olmayan kendi deneyimlerini burada anlatma güdüsü hakim. Çünkü çocuk olarak bu şiddeti yaşadıkları ortaya çıktığında, ailede ve iş yerinde istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Bizimle konuşmanın üst düzeyde gizli ve korunan seviyesi, başka platform bulamayan birçok kişiye imkan tanıyor. Komisyon, toplum adına vekaleten dinleyen, atamayla gelinen bir makam. Bir defasında bir mağdur bana şöyle dedi: "Artık yine toplumun bir parçası olduğumu hissediyorum". Yani bu türden bir dinleme bir şeylere etki ediyor ve değiştiriyor.

Mahrem bir dinleme nasıl gerçekleşiyor?

Mağdura, onları nelerin beklediğini bilmeleri için baştan bilgiler gönderiyoruz. Dinlemeler daima iki kişiyle yapılıyor: genellikle bir komisyon üyesi ve bir dinleme görevlisi ile. Bazen iki dinleme görevlisi de katılabiliyor. Dinlenen kişiler hemen dinleme öncesinde veya sonrasında bir danışmanlık görüşmesi talep etmesi durumuna karşılık bir uzman danışmanlık merkezi arka planda hazır bekliyor. Güvendikleri bir kişiyi de beraberlerinde getirebiliyorlar. Bu bazen bir köpek bile oldu. Baştan neleri öğrenmek isteyebileceğimizi konusunda bilgilendirme de yapıyoruz. Bizi örneğin neler yaşadıkları, çocukluklarının nasıl geçtiği ve onlara neyin yardım ettiği veya edebilecek olduğu ilgilendiriyor. Geçmişle yüzleşmekten ve onların hikayelerinden öğrenmek istiyoruz. Geriye dönüp bakmak, günümüz ve gelecek için bize bir zemin oluşturmalıdır. Ayrıca kişinin devamında neler yaşadığını, günümüzde nelere ihtiyaç duyduğunu ve taleplerinin ne olduğunu da soruyoruz. Sonuçta bize ne anlatacaklarına mağdurlar karar veriyor.

Bir dinlemenin mağdur üzerinde hangi etkileri olabilir?

Çoğunlukla dinlemelerin özgürleştirici, hafifletici bir etkisi olduğunu gözlemliyoruz. Mağdurlar, yaşanan acıyı dinleyebileceğimize güvenebiliyorlar. Birçok insanın günlük yaşamda böyle bir eksiği var. Hikayelerini herkese açmıyorlar, çünkü ne kadar sıkıntı verici olduğunu biliyorlar. Bizde şunu deneyimliyorlar: Biz buna dayanıyoruz. Ayrıca dinlemeler her zaman da o kadar iç karartıcı olmuyor. Bazen birlikte gülebilmemiz de lazım. Bu acının ve bunu tanımanın karşısında durmamalı.

Dinlemelerin ve raporların sonuçlarını ne yapıyorsunuz?

Bunların bir bölümünü anonimleştirerek ve mağdur olanın onayıyla web sitemizde yayınlıyoruz. Çeşitlilik kadar benzerlikleri de ortaya koymak istiyoruz. Başka mağdurların hikayelerini okumanın çok faydası dokunabiliyor. Ayrıca mesleki olarak bu konuda çalışan insanlar için de önemli bilgileri kapsıyor. Bunun yanında hikayeler araştırmaya da katkı sağlıyor ve bunun sonuçlarını herkes ücretsiz erişebilecek şekilde online yayınlıyoruz.

Dinlemelerden de geri dönüşler alıyor musunuz?

Çoğu zaman dinleme sırasında bu konuya değiniyoruz ve şöyle soruyoruz: "Görüşme sizin için nasıl geçti?" Bazen şöyle bir geri bildirim alıyoruz: "Bu iyi geldi" veya "Bunun hakkında konuşmak beni çok rahatlattı." Bazı geri bildirimler eleştirel de olabiliyor. Bu, bir dinlemenin bir dinlemeden öteye geçemeyeceği ile ilgili bir şey. Biz mağdurun hayatını değiştiremeyiz, Mağdur Tazminat Yasası ile ilgili bir davayı hızlandıramayız veya terapinin uzatılmasını sağlayamayız. Fakat dinleyebiliriz, ciddiye alabiliriz ve yaşanan olayın haksızlık olduğunu onaylayabiliriz.

Komisyon bugüne kadar neleri başarabildi?

Örneğin ailelerde, Doğu Almanya'da, kilisede veya sporda cinsel istismar gibi konularda umumi oturumlar yaptık. Böylece cinsel istismar konusunda toplumun hassasiyetini artırabildik, bilgilendirebildik ve kurumların, resmi makamların ve derneklerin sorumluluk alma konusundaki bilincini keskinleştirebildik. Kurumlardaki geçmişle yüzleşme için tavsiyeler yayınladık. Düzenli olarak çalışmamızın sonuçlarını yayınlıyoruz, araştırma başlattık ve uyguladık. Mağdur kişilerin dinlenmesi sayesinde, önleme çalışmalarını destekleyebilecek bulgulara erişebildik. Bu dinamiği tüm geri tepmelerde ve tüm çabalarda ateşleyici olarak görüyorum.

İşiniz konusunda size ne cesaret veriyor?

Aslında çok şey var! Mahrem dinlemeler benim için özellikle önemli. Mağdurlar bu esnada büyük cesaret ve yaşama direnci gösteriyor. Ayrıca gitgide daha organize oluyorlar. Tüm bunlar takdire şayan!